Культурная сталіца Беларусі

Рэспубліканская акцыя "Культурная сталіца Беларусі" праводзіцца з 2010 года. Мэта акцыі – папулярызацыя дасягненняў нацыянальнай культуры, прэзентацыя самабытнасці гарадоў і рэгіёнаў і іх турыстычнай прывабнасці, актывізацыя мясцовай грамадскай ініцыятывы па падтрымцы нацыянальнай культуры, прыцягненне ўвагі шырокай грамадскасці і замежных турыстаў.

На працягу года культурную сталіцу наведваюць прафесійныя танцавальныя, музычныя, харэаграфічныя калектывы, арганізуюцца мастацкія выставы і кірмашы, актывізуецца дзейнасць рэгіянальных устаноў культуры і мясцовых улад.

Гістарычна, да пачатку акцыі, нефармальнае званне культурнай сталіцы Беларусі насіў горад Віцебск. У студзені 2010 года культурнай сталіцай краіны быў афіцыйна аб'яўлены старажытны горад Беларусі Полацк. Пасля гэтага штогод Міністэрствам культуры Рэспублікі Беларусь у рамках спецыяльнай акцыі вызначалася новая культурная сталіца:

• 2010 – Полацк
  
• 2011 – Гомель 
• 2012 – Нясвіж 
• 2013 – Магілёў
  
• 2014 – Гродна
  
• 2015 – Брэст 
• 2016 – Маладзечна
  
• 2017 – Бабруйск
  
• 2018 – Наваполацк
  
• 2019 – Пінск 
• 2020 – Ліда 
• 2021 – Барысаў
  
• 2022 – Орша 
• 2023 – Слуцк
• 2024 – Бялынічы

У 2025 годзе культурная сталіца Беларусі пераедзе ў горад Іванава Брэсцкай вобласці.

Даведачна.

Ініцыятыва аб аб'яўленні аднаго з гарадоў у якасці «культурнай сталіцы» нарадзілася ў Еўрапейскім саюзе амаль чатыры дзесяцігоддзі таму назад. Першым горадам, які атрымаў ганаровы тытул "Культурнай сталіцы Еўропы", сталі ў 1985 годзе Афіны (Грэцыя). На сённяшні дзень ужо больш за 60 еўрапейскіх гарадоў пабывалі ў гэтай ролі.

Праз некаторы час праект распаўсюдзіўся і на іншыя рэгіёны, асобныя краіны. Так, у 2010 годзе на другой Каардынацыйнай нарадзе кіраўнікоў органаў галіновага супрацоўніцтва гуманітарнай сферы Садружнасці Незалежных Дзяржаў была ініцыіравана Міждзяржаўная праграма "Культурныя сталіцы Садружнасці". Ініцыятыва аб падрыхтоўцы і рэалізацыі Міждзяржаўнай праграмы "Культурныя сталіцы Садружнасці" была адобрана Саветам па гуманітарным супрацоўніцтве дзяржаў - удзельніц СНД і Міждзяржаўным фондам гуманітарнага супрацоўніцтва дзяржаў - удзельніц СНД. А ў снежні 2012 года ў горадзе Ашхабадзе Саветам кіраўнікоў дзяржаў СНД было зацверджана Палажэнне аб Міждзяржаўнай праграме "Культурныя сталіцы Садружнасці".

Праграма прадугледжвае штогадовую канцэнтрацыю творчых рэсурсаў краін Садружнасці ў несталічных гарадах дзяржаў - удзельніц СНД, якія атрымалі статус "Культурная сталіца Садружнасці", і стварэнне яркай, багатай і разнастайнай палітры культурных і гуманітарных мерапрыемстваў, заснаваных на гістарычна склаўшыхся культурных сувязях і працягваецца ў дыяпазону самабытнымі культурамі суверэнных дзяржаў. Праграма заклікана раскрыць патэнцыял гарадоў, прыцягваючы ўвагу да іх багатай спадчыны. Першыя сертыфікаты культурных сталіц Садружнасці Незалежных Дзяржаў былі ўручаны беларускаму Гомелю і расійскаму Ульянаўску. А ўсяго за гэтыя гады 19 гарадоў з багатым мінулым і самабытнай культурай былі ўдастоены ганаровага звання "Культурная сталіца Садружнасці":

У 2024 году высокага статуса Культурнай сталіцы Садружнасці  удастоены адзін са старажытнейшых гарадоў свету – Самарканд (Узбекістан).

Міждзяржаўная праграма "Культурныя сталіцы Садружнасці" адносіцца да ліку значных праектаў СНД у галіне культуры і за гэтыя гады зарэкамендавала сябе як дзейсны інструмент умацавання супрацоўніцтва на прасторы СНД у гуманітарнай сферы.