Малы і сярэдні бізнес

Сфера бізнесу ў Рэспубліцы Беларусь уяўляе сабой сектар эканомікі, які перспектыўна развіваецца, і паступова павялічвае свой уклад у забеспячэнне агульнага эканамічнага росту. Гэта шмат у чым спрыяе фарміраванню канкурэнтнага асяроддзя, павелічэнню вытворчасці тавараў народнага спажывання, значна пашырае спектр паслуг насельніцтву, што ў цэлым надае дадатковую стабільнасць эканоміцы Беларусі. Доля валавога ўнутранага прадукту (ВУП), якая фармiруецца суб'ектамі сферы бізнесу ў ВУП краіны па выніках 2017 г. склала 28,5%, доля экспарту – 37,9%, імпарту – 47,2%., доля ў інвестыцыя'х – 34,4%.

У складзе бізнес-асяроддзя самымі шматлікімі з'яўляюцца сярэднія і малыя прадпрыемствы. Іх размеркаванне па рэгіёнах характарызуецца дастаткова высокай ступенню канцэнтрацыі ў сталіцы і буйных гарадах.  Па дадзеных Міністэрства па падатках і зборах, па стане на 1 студзеня 2019 г. у Рэспубліцы Беларусь ажыццяўлялі дзейнасць больш за 348 тыс. суб'ектаў малога і сярэдняга прадпрымальніцтва. Пераважная спецыялізацыя гэтых прадпрыемстваў – сфера гандлю. Аднак у апошнія гады паступальна павялічваецца ўдзельная вага аб'ёму іх прамысловай вытворчасці ў агульным аб'ёме прамысловай вытворчасці краіны (з 7,3% у 2006 г. да 10.1% ў 2016 г.).

Развіццё бізнес-асяроддзя ў нашай краіне з'яўляецца адным з нацыянальных прыярытэтаў эканомікі. Істотны ўплыў на развіццё бізнесу аказвае сістэма профільных пастаноў і законаў. Галоўныя задачы вызначаны ў Законе «Аб дзяржаўнай падтрымцы малога прадпрымальніцтва ў Рэспубліцы Беларусь» ад 16 лістапада 1996 г. У краіне сфарміравана інфраструктура дзяржаўнай падтрымкі і рэгулявання прадпрымальніцтва, у якую ўваходзяць цэнтры падтрымкі прадпрымальніцтва і інкубатары малога прадпрымальніцтва

Пазітыўным момантам для росту камерцыйнай дзейнасці з'яўляецца падатковае абкладанне і крэдытаванне на льготных умовах. Для пачынаючых прадпрымальнікаў, якія маюць сапраўды значныя і сур'ёзныя бізнес-ідэі, дзяржава прадастаўляе даступныя крэдыты з нізкай працэнтнай стаўкай і доўгім тэрмінам выплат. Такім чынам, у кожнага з беларускіх грамадзян або іншаземцаў, якія маюць від на жыхарства, ёсць шанец пры ўмове аптымальнага спалучэння жадання і фінансавых магчымасцей адкрыць і паспяхова кіраваць сваім бізнесам у Беларусі.

Дзякуючы такой палітыцы краіна на працягу апошніх пяці гадоў утрымлівае лідэрскія пазіцыі (7-е месца) у рэйтынгу Сусветнага банка па паказчыку «Рэгістрацыя ўласнасці», атрымлівае таксама высокія ацэнкі экспертаў па паказчыках «Міжнародны гандаль» (25-е месца), «Забеспячэнне выканання кантрактаў» (29-е месца) і «Атрыманне дазволаў на будаўніцтва» (34-е месца). Спрашчэнне правілаў уваходжання ў бізнес дазволіла палепшыць і пазіцыі па паказчыку «Рэгістрацыя прадпрыемстваў».

Дзеянні, якія прымаюцца дзяржавай па развіцці малога і сярэдняга бізнесу на бліжэйшыя гады, накіраваны на паляпшэнне дзелавога асяроддзя, садзейнічанне ўваходжанню Беларусі ў лік краін з найбольш спрыяльнымі ўмовамі для вядзення бізнесу. Так, у 2016–2017 гг. беларускія ўлады прынялі шэраг дакументаў, якія накіраваны на вырашэнне вострых праблем беларускай эканомікі, разняволенне прадпрымальніцтва і стварэнне ўмоў для доўгатэрміновага эканамічнага росту. У 2016 г. прынята Дзяржаўная праграма «Малое і сярэдняе прадпрымальніцтва ў Рэспубліцы Беларусь на 2016 – 2020 гады”. Сярод яе асноўных задач памяншэнне адміністрацыйных перашкод для вядзення прадпрымальніцкай дзейнасці; павелічэнне агульнай колькасці занятых у мікраарганізацыях малых і сярэдніх суб'ектаў гаспадарання; стварэнне камфортных умоў для павышэння эфектыўнасці бізнес-асяроддзя, павелічэнне да 40% долі малога і сярэдняга прадпрымальніцтва ў валавым дабаўленым кошце краіны.

На далейшую лібералізацыю бізнесу накіраваны Дэкрэт № 7 «Аб развіцці прадпрымальніцтва», падпісаны Прэзідэнтам Рэспублікі Беларусь 23 лістапада 2017 г. Гэты дакумент з'яўляецца ключавым па паляпшэнні бізнес-клімату ў краіне. Ён прадугледжвае кардынальнае змяненне механізмаў узаемадзеяння дзяржаўных органаў і бізнесу, мінімізуе ўмяшанне службовых асоб у працу суб'ектаў гаспадарання і ўзмацняе механізмы самарэгулявання бізнесу, яго адказнасць за сваю працу перад грамадствам. Пры гэтым захоўваецца мінімальна неабходны ўзровень кантролю з боку дзяржавы, вызначаецца спрашчэнне працэдуры адкрыцця і вядзення сваёй справы. Дэкрэт накіраваны на стварэнне новых вытворчасцей, сямейнага бізнесу, крам, кафэ і цырульняў, а таксама на развіццё самазанятасці і стварэнне новых працоўных месц у краіне.

Шэраг мер, накіраваных на развіццё дзелавой актыўнасці, змяшчае Пастанова Савета Міністраў № 18 ад 12.01.2017 г. «Аб сцвярджэнні комплексу мер па рэалізацыі Праграмы сацыяльна-эканамічнага развіцця Рэспублікі Беларусь на 2016 – 2020 гады».

Ужо больш за дзесяць гадоў у краіне вядзецца дыялог паміж бізнесам і ўладай пры дапамозе распрацоўкі дакумента "Нацыянальная платформы бізнесу Беларусі», дзе выказваюцца канкрэтныя прапановы кансалідаванай бізнес-супольнасці, ідэі і прапановы па павышэнні канкурэнтаздольнасці эканомікі, паляпшэнні дзелавога клімату і развіцці айчыннага прадпрымальніцтва. Кожны год рыхтуецца новы дакумент, які ўлічвае змены, якія адбыліся  ў заканадаўстве, і сучасныя рэаліі. За мінулыя гады рэалізавана больш за 450 прапаноў, што спрыяла паляпшэнню дзелавога клімату ў краіне і ўмоў для вядзення бізнесу У пачатку 2019 г. распрацавана "Нацыянальная платформа бізнесу Беларусі – 2019 «Будучыня бізнесу – будучыня краіны». У ёй прапанавана рашэнне задач, якія «2019 год ставіць перад грамадствам, бізнесам і ўладай Беларусі».

17 кастрычніка 2018 г. Пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь № 743 зацверджана «Стратэгія развіцця малога і сярэдняга прадпрымальніцтва «Беларусь – краіна паспяховага прадпрымальніцтва» на перыяд да 2030 года», дзе азначаны асноўныя задачы і прынцыпы ўдасканалення дзяржаўнага рэгулявання і падтрымкі  малога і сярэдняга прадпрымальніцтва з мэтай павелічэння яго ўнёску ў вынікі сацыяльна-эканамічнага развіцця краіны. 

Спасылкі на інтэрнэт-рэсурсы

Міністэрства aнтыманапольнага рэгулявання і гандлю Рэспублікі Беларусь

Міністэрства эканомікі Рэспублікі Беларусь

Аб зацвярджэнні Тыпавога палажэння аб абласным (раённым) савеце па развіцці прадпрымальніцтва. Пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь

Аддзел прадпрымальніцтва камітэта эканомікі Мінгарвыканкама. Спіс цэнтраў падтрымкі прадпрымальніцтва, якія аказваюць інфармацыйныя, кансультацыйныя, метадычныя паслугі па пытаннях арганізацыі і вядзення прадпрымальніцкай дзейнасці 

Беларускі бізнес-форум

Беларускі саюз прадпрымальнікаў (БСП) 

Бізнес саюз прадпрымальнікаў і наймальнікаў імя прафесара М.С. Куняўскага 

Бізнес-школа ІПМ 

Даследчы Цэнтр "ІПМ" 

Мінскі сталічны саюз прадпрымальнікаў і работадаўцаў (МССПіП) 

Пра бізнес 

Рэспубліканская канфедэрацыя прадпрымальніцтва 

Савет па развіцці прадпрымальніцтва