20 красавіка 1945 года. 19 дзён да Перамогі

Зводкі Саўінфармбюро. Дапаможным гаспадаркам – клопат і ўвага. Першая пасляваенная сесія Акадэміі навук БССР. У Народным камісарыяце дзяржкантролю БССР. Ліст мінчанам з фронту. Газеты: “Советская Белоруссия” (№ 71); “Звязда” (№ 72).

У гэты дзень 75 гадоў таму Чырвоная армія пачала гістарычны штурм Берліна. Ваенны савет 1-га Беларускага фронту звярнуўся да войскаў з заклікам: “Перад вамі, савецкія волаты, Берлін. Вы павінны ўзяць Берлін, і ўзяць яго як мага хутчэй, каб не даць ворагу апамятацца. Абрынем жа на ворага ўсю моц нашай баявой тэхнікі, мабілізуем усю нашу волю да перамогі, увесь розум. Не зняславім свайго салдацкага гонару, гонару свайго баявога сцяга”.

А ў Беларусі 20 красавіка адкрылася першая пасля вызвалення сесія Акадэміі навук БССР, прысвечаная найважнейшым задачам аднаўлення народнай гаспадаркі краіны, разбуранай за гады акупацыі, і ролі Акадэміі навук і яе навукова-даследчых інстытутаў у адраджэнні пасляваеннай Беларусі. Прыярытэтныя задачы акадэмічнай сферы абмяркоўваліся ў артыкуле прэзідэнта Акадэміі навук БССР акадэміка К.В. Горава, апублікаваным у газеце “Советская Белоруссия” (№ 71). Варта адзначыць, што сама Акадэмія навук панесла велізарныя страты. Немцы спалілі новыя будынкі акадэміі, вывезлі ў Германію абсталяванне навуковых лабараторый і каштоўныя фонды акадэмічнай бібліятэкі, якая налічвала да вайны больш за 300 тыс. кніг. У артыкуле таксама адзначаецца, што ўрад выдзяляе вялікія сродкі для аднаўлення нармальных умоў для навуковай дзейнасці. Так, у 1944 годзе для навуковай бібліятэкі было набыта 50 тыс. кніг. У якасці гранта Акадэмія навук СССР перадала ў дар каля 300 тыс. кніг. Паведамляецца таксама, што ў Германіі савецкія салдаты выявілі кнігі і навуковае абсталяванне Акадэміі навук БССР, вывезеныя акупантамі. Шэсць вагонаў з кнігамі, якія належаць навуковай бібліятэцы, ужо вярнуліся ў Мінск.

Перадавы артыкул “Советской Белоруссии” (№ 71) выйшаў пад загалоўкам “Подсобным хозяйствам – внимание и помощь”. У ім падкрэсліваецца, што дзяржава аказвае ўсялякае садзейнічанне рабочым і служачым у развіцці дапаможных гаспадарак і індывідуальнага агародніцтва. Ад станоўчага рашэння гэтай праблемы ва ўсіх рэгіёнах шмат у чым залежыць харчовы бюджэт краіны. У артыкуле адзначаецца, што ў шэрагу абласцей загадзя паклапаціліся аб выдзяленні зямельных участкаў. Так, у Гродне задаволены заяўкі на індывідуальныя агароды больш за 5 тыс. сем'яў працоўных. Вырошчваецца расада агароднінных культур для продажу ў спецыялізаваных крамах. Сур'ёзна паставіліся да гэтага пытання ў Брэсцкай вобласці, на многіх прадпрыемствах Мінска. На жаль, маюцца праблемы ў Гомельскай вобласці.

У гэтай жа газеце варта звярнуць увагу і на артыкул члена-карэспандэнта Акадэміі навук БССР А.І. Лапо “Скорее восстановить семеноводство в Беларуси”. Без якаснага пасяўнога матэрыялу немагчыма дамагчыся высокіх ураджаяў. На жаль, за гады акупацыі была разбурана створаная ў 1937 годзе сістэма насенняводства з усімі яе звёнамі і навукова-даследчымі ўстановамі.

З вынікамі праверкі Народным камісарыятам дзяржкантролю шэрагу прадпрыемстваў і арганізацый па пытаннях іх вытворча-гаспадарчай дзейнасці і правільнасці расходавання бюджэтных сродкаў можна таксама азнаёміцца ў артыкуле на старонках газеты “Советская Белоруссия” (№ 71, с. 3).

У газеце “Звязда” (№ 72) апублікаваны ліст мінчанам пад назвай “У апошніх баях” – своеасаблівая справаздача воінаў-беларусаў аб барацьбе з фашыстамі на яго тэрыторыі, пра праяўленую мужнасць і гераізм. Па даручэнні воінаў-беларусаў Н-скай часці ліст падпісалі: Затулей, Сакольчык, Багамолаў.

Паведамляецца таксама, што лідары фашысцкай Германіі ў апошнія гады перавялі велізарныя сродкі ў Аргенціну праз Іспанію і швейцарскія банкі. Толькі адзін швейцарскі банк у Базелі ў якасці ўкладчыкаў мае звыш 2 тыс. нацысцкіх кампаній, картэляў і некаторых асоб.

Да Перамогі застаецца 19 дзён.