Нацыянальная інавацыйная сістэма
Нацыянальная інавацыйная сістэма (НІС) – гэта сучасная інстытуцыянальная мадэль генерацыі, распаўсюджвання і выкарыстання ведаў, іх увасаблення ў новых прадуктах, тэхналогіях, паслугах ва ўсіх сферах жыцця грамадства.
Структура нацыянальнай інавацыйнай сістэмы адказвае актуальным сусветным тэндэнцыям і ўключае:
- сістэму вытворчасці ведаў (адукацыя і навука – акадэмічная, внузаўская, галіновая, карпаратыўная);
- сістэму прымянення ведаў (камерцыйныя і некамерцыйныя арганізацыі, у тым ліку малы і сярэдні інавацыйны бізнес;
- інтэграцыйныя ўтварэнні – холдынгі, асацыяцыі, групы, кластары; галіны, рэгіёны);
- інавацыйную інфраструктуру (навуковыя і/або тэхналагічныя паркі, цэнтры трансферу тэхналогій, інавацыйныя цэнтры, інавацыйныя і венчурныя фонды, iншыя арганiзацыi);
- сістэму дзяржаўнага кіравання (органы кіравання навуковай, навукова-тэхнічнай і інавацыйнай дзейнасцю);
- інавацыйнае асяроддзе (нарматыўнае прававое рэгуляванне, уключаючы аспекты прагназавання і планавання, вызначэння прыярытэтаў, стымулявання, абароту аб'ектаў інтэлектуальнай уласнасці, у тым ліку іх камерцыялізацыі; інавацыйная культура грамадства).
Дзейнасць суб'ектаў інавацыйнай інфраструктуры ў Рэспубліцы Беларусь ажыццяўляецца ў адпаведнасці з палажэннямі Указа Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 3 студзеня 2007 г. нумар 1 "Аб зацвярджэнні Палажэння аб парадку стварэння суб'ектаў інавацыйнай інфраструктуры" і Закона Рэспублікі Беларусь ад 10 ліпеня 2012 г. нумар 425-З "Аб дзяржаўнай інавацыйнай палітыцы і інавацыйнай дзейнасці». 6 студзеня Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь падпісаў Закон Рэспублікі Беларусь "Аб змяненні Закона Рэспублікі Беларусь "Аб дзяржаўнай інавацыйнай палітыцы і інавацыйнай дзейнасці", якім прадугледжваецца ў тым ліку карэкціроўка палажэнняў Закона Рэспублікі Беларусь ад 10 ліпеня 2012 г. № 425-3. У названых дакументах інавацыйная інфраструктура вызначаецца як сукупнасць юрыдычных асоб, якія ажыццяўляюць матэрыяльна-тэхнічнае, фінансавае, арганізацыйна-метадычнае, інфармацыйнае, кансультацыйнае і іншае забеспячэнне дзейнасці па стварэнню і рэалізацыі інавацый.
З мэтай фарміравання эканомікі інавацый, заснаванай на дзелавой ініцыятыве, асабістай зацікаўленасці ў стварэнні і паўсюдным укараненні новых тэхналогій і вытворчасцей Урад Рэспублікі Беларусь ажыццяўляе рэфармаванне нацыянальнай інавацыйнай сістэмы з улікам перадавых сусветных практык.
Да сістэмных рэформ адносяцца прыняцце заканадаўства, накіраванага на заахвочванне камерцыялізацыі інтэлектуальнай уласнасці, цэнтралізацыя і ўзмацненне празрыстасці інавацыйных фондаў, а таксама ўключэнне інавацый у агульную нацыянальную стратэгію ўстойлівага развіцця.
У мэтах інтэграцыі дзеючых стратэгій у рамках больш доўгатэрміновай палітыкі ў Рэспубліцы Беларусь распрацавана Канцэпцыя Нацыянальнай стратэгіі ўстойлівага сацыяльна-эканамічнага развіцця Рэспублікі Беларусь на перыяд да 2030 года, а для яе рэалізацыі прымаюцца адпаведныя пяцігадовыя праграмы сацыяльна-эканамічнага развіцця.
Адна з ключавых мэт інавацыйнай палітыкі, апісаных у стратэгіі, складаецца ў садзейнічанні пераходу Рэспублікі Беларусь да эканомікі, заснаванай на ведах. Пры гэтым прадугледжваюцца наступныя меры: мадэрнізацыя навуковай сферы; стварэнне новых навуковых школ і рэалізацыя стратэгічных праграм навукова-даследчых і вопытна-канструктарскіх работ; забеспячэнне інтэграцыі ў міжнародныя працэсы; і забеспячэнне ўзнаўлення наяўных у цяперашні час кампетэнтных навукова-тэхнічных кадраў.
Таксама прадугледжваецца стымуляванне развіцця кластарных структур, арыентаваных на атрыманне навукаёмістай канчатковай прадукцыі; і забеспячэнне трансфармацыі сістэмы правоў на аб'екты інтэлектуальнай уласнасці для стымулявання камерцыялізацыі вынікаў навукова-даследчых і вопытна-канструктарскіх работ;
Садзейнічанне развіццю больш крэатыўнай эканомікі з'яўляецца адным з прыярытэтаў доўгатэрміновай палітыкі. Дзяржаўная праграма інавацыйнага развіцця Рэспублікі Беларусь на 2021-2025 гады (ДПІР) разглядаецца як праграмны сродак практычнай рэалізацыі дзяржаўнай стратэгіі развіцця інавацый і інавацыйнай палітыкі. У праграме змяшчаецца шэраг перспектыўных мэт і арыенціраў, накіраваных на мадэрнізацыю беларускай эканомікі і павышэнне яе канкурэнтаздольнасці на сусветных рынках.
У мэтах садзейнічання развіццю ўзаемадзеяння з замежнымі арганізацыямі Дзяржаўным камітэтам па навуцы і тэхналогіях (ДКНТ) і Беларускім інстытутам сістэмнага аналізу і інфармацыйнага забеспячэння навукова-тэхнічнай сферы (БелІСА) быў створаны Нацыянальны навукова-тэхнічны партал, які прапануе ўсёабдымную інфармацыю аб дагаворах аб міжнародным супрацоўніцтве ў навукова-тэхнічнай сферы, заключаных Рэспублікай Беларусь. Беларусь з'яўляецца ўдзельніцай Міждзяржаўнай праграмы інавацыйнага супрацоўніцтва дзяржаў - удзельніц СНД на перыяд да 2030 года. Рэспубліка Беларусь заключыла таксама шэраг двухбаковых дагавораў аб супрацоўніцтве ў навукова-тэхнічнай сферы з рознымі краінамі і арганізацыямі.
У цэлым па рэспубліцы створана больш за 80 розных структур, якія працуюць у сферы інфармацыйнага, кансультацыйнага, арганізацыйнага і іншага забеспячэння інавацыйнай дзейнасці.
Беларускі інстытут сістэмнага аналізу і інфармацыйнага забеспячэння навукова-тэхнічнай сферы
Вышэйшая атэстацыйная камісія Рэспублікі Беларусь
Дзяржаўная праграма інавацыйнага развіцця Рэспублікі Беларусь на 2021–2025 гады
Дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналогіях Рэспублікі Беларусь (ДКНТ)
Індустрыяльны парк «Вялікі камень»
Навукова-тэхналагічная асацыяцыя «Інфапарк»
Навукова-тэхналагічны парк БНТУ «Палітэхнік»
Навукова-тэхналагічны парк Віцебскага дзяржаўнага тэхналагічнага ўніверсітэта
Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь
Нацыянальны цэнтр інтэлектуальнай уласнасці
Рэспубліканскі цэнтр трансфера тэхналогій