Нацыянальная акадэмія навук
Нацыянальная акадэмія навук Беларусі (НАН Беларусі) з’яўляецца найвышэйшай дзяржаўнай навуковай арганізацыяй краіны. НАН Беларусі падпарадкоўваецца Прэзідэнту Рэспублікі Беларусь, падсправаздачная Савету Міністраў. Ажыццяўляе арганізацыю і каардынацыю фундаментальных і прыкладных навуковых даследаванняў, якія выконваюцца ўсімі суб’ектамі навуковай дзейнасці; правядзенне фундаментальных і прыкладных навуковых даследаванняў і распрацовак па найважнейшых напрамках прыродазнаўчых, тэхнічных, гуманітарных, сацыяльных навук і мастацтваў з мэтай атрымання новых ведаў пра чалавека, грамадства, прыроду і штучна створаныя аб’екты, павелічэння навукова-тэхнічнага, інтэлектуальнага і духоўнага патэнцыялу рэспублікі.
НАН Беларусі ажыццяўляе арганізацыю, правядзенне і каардынацыю дзяржаўнай навуковай экспертызы, праводзіць адзіную дзяржаўную палітыку, каардынацыю і дзяржаўнае рэгуляванне дзейнасці арганізацый у сферы даследавання і выкарыстання касмічнай прасторы ў мірных мэтах, выступае ў якасці галаўной арганізацыі Беларусі па навукова-метадычным забеспячэнні развіцця інфарматызацыі, а таксама выконвае асобныя функцыі рэспубліканскага органа дзяржаўнага кіравання ў сферы навукі.
Асноўнымі навуковымі і навукова-арганізацыйнымі падраздзяленнямі НАН Беларусі з’яўляюцца яе аддзяленні, якія аб'ядноўваюць акадэмікаў і членаў-карэспандэнтаў адной або некалькіх сфер навукі, каардынуюць дзейнасць навуковых і іншых арганізацый адпаведных сфер навукі, замацаваных за аддзяленнямі Прэзідыумам НАН Беларусі.
З дзейнасцю асобных інстытутаў і цэнтраў НАН Беларусі можна азнаёміцца на сайтах:
Дзяржаўная навуковая ўстанова Інстытут біяфізікі і клеткавай інжынерыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі»
Асноўныя напрамкі дзейнасці
Даследаванні ў сферы біяфізікі, клеткавай біялогіі і пратэомікі на фундаментальным і прыкладным узроўнях, у інтарэсах медыцыны і сельскай гаспадаркі.
Навукова-практычны цэнтр Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі па біярэсурсах
Асноўныя напрамкі дзейнасці
Навуковае забеспячэнне дзяржаўнай экалагічнай палітыкі ў сферы захоўвання і рацыянальнага выкарыстання расліннага і жывёльнага свету, прыродных згуртаванняў і экасістэм, навукова-тэхнічнае суправаджэнне захоўвання і выкарыстання біялагічнай разнастайнасці і біярэсурсаў.
Аддзяленне аграрных навук Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі
Асноўныя напрамкі дзейнасці
Каардынацыя навуковых даследаванняў і практычнага выкарыстання іх вынікаў па найважнейшых напрамках навуковага забеспячэння аграпрамысловага комплексу ў сферы земляробства і раслінаводства, жывёлагадоўлі і ветэрынарнай медыцыны, механізацыі сельскай гаспадаркі, вытворчасці прадуктаў, эканомікі і арганізацыі сельскагаспадарчай вытворчасці.
Дзяржаўная навуковая ўстанова Інстытут генэтыкі і цыталогіі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі
Асноўныя напрамкі дзейнасці
Распрацоўка праблем генетычнай інжынерыі, стварэнне эфектыўных ДНК-тэхналогій для сельскай гаспадаркі, аховы здароўя, спорту, аховы навакольнага асяроддзя, вывучэнне праблем біябяспекі.
Дзяржаўная навуковая ўстанова Інстытут мікрабіялогіі НАН Беларусі
Асноўныя напрамкі дзейнасці
Даследаванне фізіялогіі і біяхіміі мікраарганізмаў, распрацоўка навуковых асноў выкарыстання мікраарганізмаў у прамысловасці, сельскай гаспадарцы, медыцыне і ахове навакольнага асяроддзя.
Дзяржаўная навуковая ўстанова Інстытут радыёбіялогіі НАН Беларусі
Асноўныя напрамкі дзейнасці
Навуковае рашэнне праблем, звязаных з ліквідацыяй наступстваў аварыі на Чарнобыльскай АЭС.
Дзяржаўная навуковая ўстанова Інстытут фізіялогіі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі
Фундаментальныя і прыкладныя даследаванні, накіраваныя на распрацоўку спосабаў прафілактыкі і карэкцыі паталагічных станаў гіпаксічнага, ішэмічнага і запаленчага генезу, распрацоўка новых апаратаў і методык іх лячэбна-прафілактычнага выкарыстання.
Навукова-інжынернае рэспубліканскае ўнітарнае прадпрыемства Геаінфармацыйныя сістэмы
Асноўныя напрамкі дзейнасці
Дзейнасць у сферы дыстанцыйнага зандзіравання Зямлі. Інфармацыйныя і тэлекамунікацыйныя тэхналогіі, праектаванне, распрацоўка і стварэнне геаінфармацыйных сістэм.
Рэспубліканскае навукова-вытворчае ўнітарнае прадпрыемства Цэнтр святлодыёдных і оптаэлектронных тэхналогій Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі
Асноўныя напрамкі дзейнасці
Навуковыя даследаванні і распрацоўкі ў сферы святлодыёднай асвятляльнай, святлосігнальнай і інфармацыйнай тэхнікі для патрэб народнай гаспадаркі і для паставак на экспарт.
Дзяржаўная навуковая ўстанова Інстытут матэматыкі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі
Асноўныя кірункі дзейнасці
Фундаментальныя даследаванні ў сферы алгебры, алгебраічнай геаметрыі і тэорыі лічбаў, дыферэнцыяльных ураўненняў і тэорыі ўстойлівасці, вылічальнай матэматыкі і матэматычнага мадэліравання, паралельных вылічэнняў, матэматычнай кібернетыкі і стахастычнага аналізу, нелінейнага аналізу і тэорыі працэсаў кіравання.
Дзяржаўная навуковая ўстанова Інстытут прыкладной фізікі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі
Асноўныя напрамкі дзейнасці
Фізіка неразбуральнага кантролю. Распрацоўка метадаў, сродкаў і інфармацыйных тэхналогій неразбуральнага кантролю і тэхнічнай дыягностыкі матэрыялаў, вырабаў і прамысловых аб’ектаў.
Дзяржаўная навуковая ўстанова Інстытут тэхналогіі металаў Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі
Асноўныя напрамкі дзейнасці
Распрацоўка тэарэтычных асноў кіравання працэсамі фарміравання структуры і ўласцівасцей металаў і сплаваў пры іх крышталізацыі і зацвярдзенні. Стварэнне новых матэрыялаў і тэхналагічных працэсаў іх атрымання, апрацоўкі і ўмацавання.
Дзяржаўная навуковая ўстанова Аб’яднаны інстытут праблем інфарматыкі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі
Асноўныя напрамкі дзейнасці
Фундаментальныя і прыкладныя даследаванні ў сферы кібернетыкі, інфарматыкі, аўтаматызацыі і прыкладной матэматыкі. Арганізацыя і правядзенне комплексных навукова-даследчых і вопытна-канструктарскіх работ.
Дзяржаўная навуковая ўстанова Фізіка-тэхнічны інстытут НАН Беларусі
Асноўныя напрамкі дзейнасці
Фізіка працэсаў генерацыі і транспарціроўкі пучкоў часцінак і энергіі, іх узаемадзеяння з кандэнсаванымі асяроддзямі, распрацоўка навуковых асноў высокаэфектыўных працэсаў атрымання і апрацоўкі матэрыялаў з ужываннем лазерных, іонных і электронных пучкоў, плазменных патокаў, звышцвёрдых матэрыялаў, патокаў цеплавой энергіі, электрамагнітных палёў і высокага ціску.
Дзяржаўнае аб'яднанне "Навукова-практычны цэнтр НАН Беларусі па матэрыялазнаўству"
Асноўныя напрамкі дзейнасці
Фундаментальныя і прыкладныя праблемы фізікі кандэнсаванага стану. Стварэнне новых магнітных, сегнетаэлектрычных, паўправадніковых, звышправадніковых і звышцвёрдых матэрыялаў.
За апошнія гады вучоныя НАН Беларусі дасягнулі значных вынікаў.
У чэрвені 2012 г. Беларусь стала касмічнай дзяржавай. З касмадрома «Байканур» у Казахстане запушчаны беларускі спадарожнік дыстанцыйнага зандзіравання Зямлі. Касмічны апарат (БКА) запушчаны ў космас у кластары з пяці апаратаў – разам з расійскімі «Канопус-В» і МКА-ФКІ ("Зонд-ПП"), нямецкім TET-1 і канадскім ADS-1B.
БКА забяспечвае поўнае пакрыццё тэрыторыі краіны касмічнай здымкай. Яго вага складае каля 400 кг, распазнавальная здольнасць у панхраматычным дыяпазоне – каля 2 м. Апарат мае высокія дынамічныя характарыстыкі, гэта значыць ён манеўраны і можа аператыўна перастройвацца на арбіце, каб весці здымку пад неабходным вуглом.
Дзякуючы запуску спадарожніка, Беларусь можа стварыць самастойную сістэму дыстанцыйнага зандзіравання Зямлі, якая дазволіць адмовіцца ад паслуг іншых дзяржаў па пытаннях атрымання і апрацоўкі касмічнай інфармацыі.
Вучоныя Аб’яднанага інстытута праблем інфарматыкі распрацавалі суперкамп’ютар "СКІФ-ГРЫД" на базе 12-ядзерных працэсараў AMD Opteron і графічных працэсараў-паскаральнікаў. Гэта самая прадукцыйная канфігурацыя ў сямействе беларускіх мадэлей суперкамп’ютараў "СКІФ". Пікавая прадукцыйнасць, без уліку паскарэння з дапамогай графічных працэсараў, складае 8 Тэрафлопс.
Лазеры новага пакалення
Супрацоўнікі Інстытута фізікі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі распрацавалі лазеры новага пакалення. Сфера ўжывання шырокая: ад медыцыны да прамысловасці. У адрозненне ад традыцыйных, такія лазеры больш бяспечныя для вачэй. Акрамя таго, яны значна меншыя і больш функцыянальныя. Чакаецца, што ў будучым прыборы і тэхналогіі з іх ужываннем палегчаць працу спецыялістаў розных галін народнай гаспадаркі. Паралельна з гэтым новыя распрацоўкі беларускіх фізікаў ужо запатрабаваны за мяжой.
Медыцынскія дасягненні
Супрацоўнікі Інстытута фізіка-арганічнай хіміі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі распрацавалі серыю арыгінальных прэпаратаў на аснове амінакіслот і іх мадыфікаваных вытворных. Гэта лекі рознага тэрапеўтычнага дзеяння, у тым ліку сродак для лячэння сардэчна-сасудзістых захворванняў "Аспаркам", радыёпратэктарны прэпарат «Таўрын», імунакарэктар «Лейцын», антыалкагольныя прэпараты "Тэтурам" і "Гліян". У стадыі распрацоўкі знаходзяцца супрацьпухлінныя, проціанемічныя, антынаркатычныя і іншыя сродкі.
У Інстытуце генетыкі і цыталогіі НАН Беларусі адкрыўся ўнікальны цэнтр ДНК-біятэхналогій. Новая структура дазволіць больш эфектыўна ўкараняць дасягненні генетыкі і геномікі ў ахову здароўя, сельскую гаспадарку, спорт і ахову навакольнага асяроддзя Беларусі. Спецыялісты інстытута прыступілі да стварэння сучаснага палігона для выпрабавання трансгенных раслін. Тут будуць вырошчваць трансгенныя сарты сельскагаспадарчых раслін і праводзіць іх першыя выпрабаванні.
Ноу-хау беларускіх вучоных
Вучоныя з Беларусі вырасцілі чырвоны ізумруд – такое яшчэ нікому не ўдавалася. Незвычайны каштоўны камень упершыню быў вырашчаны ў Навукова-практычным цэнтры НАН Беларусі па матэрыялазнаўству. У прыродзе чырвоны ізумруд сустракаецца вельмі рэдка, і здабываюць яго толькі ў адным месцы на Зямлі – у гарах штата Юта ў ЗША. Штучны аналаг нічым не саступае па прыгажосці, складзе і якасці самародкам, затое каштуе амаль у 100 разоў танней.