Эканоміка і бізнес

Рэспубліка Беларусь – экспартна арыентаваная дзяржава з развітай прамысловасцю, сельскай гаспадаркай і сектарам паслуг. Да асноўных галін эканомікі Беларусі адносяцца апрацоўчая прамысловасць, сельская гаспадарка, будаўніцтва, гандаль, транспартная дзейнасць. Прамысловасць – найбуйнейшая галіна і флагман эканомікі. Яе развіццё ў значнай ступені вызначае асноўныя эканамічныя тэндэнцыі. Гэтая галіна вырабляе чвэрць валавога ўнутранага прадукту. У ёй засяроджана каля 37% усіх асноўных сродкаў краіны, працуе 23% ад агульнай колькасці занятых у эканоміцы. Аснову прамысловай вытворчасці складае апрацоўчая прамысловасць, на долю якой ў 2017 г. прыходзілася 88% агульнага аб'ёму вытворчасці прадукцыі гэтага сегмента эканомікі. У сусветным рэйтынгу краін па індэксе канкурэнтаздольнасці прамысловасці Рэспубліка Беларусь займае 45-ю пазіцыю, з вялікім адрывам апярэджваючы краіны СНД, акрамя Расійскай Федэрацыі.

Цяперашні этап рэфармавання і развіцця эканомікі Беларусі звязаны са зменамі ў эканамічнай палітыцы дзяржавы, накіраванай на паступовую лібералізацыю эканамічных адносін, прыватызацыю, развіццё недзяржаўнага сектара эканомікі, малога і сярэдняга бізнесу. З развіццём бізнес-асяроддзя звязана рашэнне задач па забеспячэнні эканамічнага росту краіны і пераходу на інавацыйны шлях развіцця . У рэспубліцы створана і дзейнічае сетка суб'ектаў інфраструктуры падтрымкі малога і сярэдняга прадпрымальніцтва, якая складаецца з цэнтраў падтрымкі прадпрымальніцтва і інкубатараў малога прадпрымальніцтва, размешчаных у большасці ў абласных цэнтрах і буйных гарадах. У справаздачы Сусветнага банка "Вядзенне бізнесу 2018» Рэспубліка Беларусь заняла 38-е месца сярод 190 дзяржаў, якія даследаваліся ў гэтым кірунку. У справаздачы адзначаецца, што Беларусь традыцыйна займае лідзіруючую пазіцыю па паказчыку “рэгістрацыя ўласнасці” (5-е месца). Апрача таго яна ўвайшла ў першую трыццатку краін свету з найлепшымі ўмовамі ажыццяўлення прадпрымальніцкай дзейнасці па паказчыках: “атрыманне дазволаў на будаўніцтва” (22-е месца), “забеспячэнне выканання кантрактаў” (24-е месца), “падключэнне да сістэмы электразабеспячэння” (25-е месца), “міжнародны гандаль” (30-е месца), “рэгістрацыя прадпрыемстваў” (30-е месца).

Сельская гаспадарка спецыялізавана на вырошчванні традыцыйных для ўмераных шырот культур. У раслінаводстве пераважаюць збожжавыя: пераважна ячмень, жыта, пшаніца; бульба, кармавыя культуры; пашыраюцца аб'ёмы вырошчвання зернебабовых і алейных культур. У жывёлагадоўлі ў асноўным вырошчваецца буйны рагаты скот для вытворчасці малака і мяса, а таксама свінні і птушка. Акрамя таго, у краіне засяроджана 19,9% сусветных пасеваў ільна. Доля сельскагаспадарчай вытворчасці складае каля 6–7% аб'ёму УВП. Рэспубліка практычна цалкам забяспечвае сябе харчаваннем: імпарт складае менш за 10% усяго аб'ёму спажывання. Асобныя віды харчовых прадуктаў з'яўляюцца экспартным патэнцыялам. Беларусь уваходзіць у 15 краін найбуйнейшых сусветных экспарцёраў малочнай прадукцыі, у 25 краін – лідэраў па экспарце мяса, у першую пяцёрку сярод 23 вядучых вытворцаў ільновалакна, у 25 краін – лідэраў па экспарце мяса. Пры гэтым у сельскагаспадарчым сектары працуе каля 9% ад агульнай колькасці занятых у эканоміцы краіны. Стварэнне максімальна спрыяльных умоў для фарміравання і функцыянавання прадпрымальніцкага асяроддзя, павышэння інвестыцыйнай прывабнасці беларускай эканомікі было і застаецца ў шэрагу важнейшых нацыянальных прыярытэтаў.

На тэрыторыі рэспублікі праводзіцца адзіная бюджэтна-фінансавая, падатковая, грашова-крэдытная, валютная палітыка. Нацыянальнай валютай з'яўляецца беларускі рубель. Функцыю кіравання, планавання і прагназавання ў фінансавай сферы ажыццяўляюць Міністэрства фінансаў, Міністэрства эканомікі, а таксама Нацыянальны банк Рэспублікі Беларусь. Бюджэтна-падатковая палітыка накіравана на падтрыманне ўстойлівасці бюджэтнай сістэмы з дапамогай стварэння стабільнай даходнай базы за кошт удасканалення падатковай сістэмы. Мэта, задачы і прыярытэтныя кірункі развіцця фінансавага рынку Рэспублікі Беларусь на сярэднетэрміновую перспектыву вызначаны Стратэгіяй развіцця фінансавага рынку Рэспублікі Беларусь да 2020 года, зацверджанай пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь і Нацыянальнага банка Рэспублікі Беларусь ад 29.03.2017 № 229/6. Дзяржаўная эканамічная палітыка накіравана на змякчэнне ўздзеяння неспрыяльнай эканамічнай кан'юктуры, у тым ліку з дапамогай прыняцця мер па падтрымцы шэрагу галін і сектараў эканомікі. Значная ўвага надаецца пытанням зніжэння праблемнай запазычанасці перад банкамі, скарачэння дырэктыўнага крэдытавання, стварэння ўмоў для паскоранага развіцця нябанкаўскіх сегментаў фінансавага рынку, макраэканамічнай стабілізацыі, а таксама захаванню золатавалютных рэзерваў краіны.

У краіне робіцца сур'ёзная стаўка на развіццё лагістыкі, удасканаленне сістэмы перавозкі пасажыраў і грузаў. Лагістычная сістэма Беларусі пабудавана на эфектыўным выкарыстанні геаграфічнага становішча. Праз тэрыторыю рэспублікі праходзяць шляхі, якія злучаюць краіны Еўрасаюза з Расіяй, Казахстанам і іншымі азіяцкімі краінамі. Асноўныя транспартныя патокі праходзяць на ўсход – у Расію і краіны Азіяцкага рэгіёну, на поўнач – у парты Балтыйскага мора, на захад – у краіны Еўропы і на поўдзень – у краіны Чарнаморскага рэгіёну. У 2016 г. была прынята новая Рэспубліканская праграма развіцця лагістычнай сістэмы і транзітнага патэнцыялу на 2016–2020 гады. Яе мэтай з'яўляецца эфектыўная інтэграцыя нацыянальнай лагістычнай сістэмы ў міжнародную сістэму размеркавання фінансавых і працоўных рэсурсаў, павышэнне транзітнай прывабнасці дзяржавы, павелічэнне даходнасці ад экспарту лагістычных паслуг. У рамках рэалізацыі праграмы пачалося актыўнае нарошчванне аб'ёмаў лагістычнага сэрвісу.

Выгаднае геаграфічнае становішча рэспублікі, развітыя транспартныя і камунікацыйныя сеткі, спрыяльны інвестыцыйны клімат ствараюць добрыя магчымасці для актыўнага і ўзаемнага міжнароднага супрацоўніцтва і гандлю. Беларусь падтрымлівае гандлёвыя адносіны амаль з усімі дзяржавамі свету. Асноўнымі гандлёвымі партнёрамі з'яўляюцца Расійская Федэрацыя (па даных за 2017 г. 51,1% ад усяго аб'ёму тавараабароту), Украіна (7,2%), Кітай (4,9%), Германія (4,5%), Злучанае Каралеўства Вялікабрытаніі і Паўночнай Ірландыі ( 4,2%), Польшча (3,8%), Нідэрланды (2,2%), Літва (1,8%), Турцыя (1,5%), Італія (1,3%), Казахстан (1, 1%). Краіна ўваходзіць у лік лідэраў сярод сусветных экспарцёраў грузавых аўтамабіляў, трактароў, дарожна-будаўнічай і камунальнай тэхнікі. Расце месца і роля краіны на міжнародным рынку паслуг. Значны рост дэманстравалі камп’ютарныя паслугі, экспарт якіх павялічыўся больш чым у 5 разоў у параўнанні з 2010 годам. Актыўна развіваецца электронны гандаль. Сёння гэта форма гандлёвых адносін разглядаецца як шлях да стварэння цывілізаванага, празрыстага, высокаарганізаванага рынку прадукцыі, паслуг і тэхналогій.

Далейшая эканамічная, тэхнічная і тэхналагічная палітыка ў галіне нацыянальнай эканомікі накіравана на забеспячэнне яе эфектыўнасці і канкурэнтаздольнасці на аснове пераходу на інавацыйны, высокатэхналагічны, навукаёмісты тып развіцця.

Спасылкі на інтэрнэт-рэсурсы

Савет Міністраў Рэспублікі Беларусь

Міністэрства aнтыманапольнага рэгулявання і гандлю Рэспублікі Беларусь

Міністэрства прамысловасці Рэспублікі Беларусь

Міністэрства сельскай гаспадаркі і харчавання

Міністэрства транспарту і камунікацый Рэспублікі Беларусь

Міністэрства фінансаў Рэспублікі Беларусь

Міністэрства эканомікі Рэспублікі Беларусь

Амкадор

Белаз

Беларускі саюз прадпрымальнікаў

Нацыянальны банк Рэспублікі Беларусь

Парк высокіх тэхналогій

Партал інфармацыйнай падтрымкі экспарту Export.by 

Праграма дзейнасці Урада Рэспублікі Беларусь на 2016–2020 гады

Праграма сацыяльна-эканамічнага развіцця Рэспублікі Беларусь на 2016–2020 гады